Giáo lý Phúc Âm Chúa Nhật 3 Mùa Vọng, năm B – Lm Peter Trần Thế Tuyên

CHÚA NHẬT III MÙA VỌNG, NĂM B

Sách Ngôn Sứ Isaia 61.1-2;10-11;
Thư Thứ I Thánh Phaolô Tông Đồ gửi tín hữu Tessalonica 5.16-24
và Phúc Âm Thánh Gioan 1.6-8, 19-28

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Gioan.
Có người đã được Chúa sai đến, tên là Gioan. Ông đến như chứng nhân để làm chứng về sự sáng, hầu mọi người nhờ ông mà tin. Ông không phải là sự sáng, nhưng ông chỉ làm chứng về sự sáng. Và đây là chứng của Gioan, khi những người Do-thái từ Giêrusalem sai các vị tư tế và các thầy Lêvi đến hỏi ông: “Ông là ai?” Ông liền tuyên xưng, ông không chối, ông tuyên xưng rằng: “Tôi không phải là Ðấng Kitô”. Họ liền hỏi: “Thế là gì? Ông có phải là Elia chăng?” Gioan trả lời: “Tôi không phải là Elia”. – “Hay ông là một đấng tiên tri?” Gioan đáp: “Không phải”. Họ liền bảo: “Vậy ông là ai, để chúng tôi trả lời cho những người sai chúng tôi. Ông tự xưng là ai?” Gioan đáp: “Tôi là tiếng kêu trong hoang địa: Hãy sửa cho ngay đường Chúa đi, như tiên tri Isaia đã loan báo”. Và có những người thuộc nhóm biệt phái cũng được sai đến. Họ hỏi Gioan rằng: “Nếu ông không phải là Ðức Kitô, cũng không phải là Elia hay một tiên tri, vậy tại sao ông làm phép rửa?” Gioan trả lời: “Tôi làm phép rửa trong nước; nhưng giữa các ngươi, có Ðấng mà các ngươi không biết. Ðấng ấy sẽ đến sau tôi, nhưng chính Ðấng ấy đã có trước tôi và tôi không xứng đáng cởi dây giày cho Người”. Việc này xảy ra tại Bêtania, bên kia sống Giođan, nơi Gioan làm phép rửa. Ðó là lời Chúa.

Diễn ý Phúc Âm:

Công trình sáng tạo đầu tiên:
Ánh sáng xuất hiện, ơn thiêng bởi Trời.
Từ trước đã có Ngôi Lời,
Lời là sáng tạo, Lời mời trường sinh.

Ánh sáng, chính Đấng Cứu Tinh,
Gioan làm chứng: Được sinh dọn đường.
Gio-an tuyên bố tỏ tường:
Tiên Tri, Cứu Thế, trăm đường nói sai.

Vậy cho hỏi: Ông là ai?
Tiếng kêu hoang địa bên tai người trần.
Rằng mau sửa lối cho bằng:
Đón Đấng Cứu Thế, nhân trần ngóng trông.

Ngài cao trọng, tôi bằng không,
Thân tôi thấp kém, không mong cởi giày.
Ngài là Đấng Thánh cao dày,
Tiên tri, tổ phụ trình bày ngàn năm. Amen.

I. Sứ điệp Phúc Âm:   

Giáo huấn của các bài đọc trong Chúa Nhật III Mùa Vọng năm B là ‘hãy vui mừng’.

Tiên tri Isaia vui mừng vì Thiên Chúa tuyển chọn ông, xức dầu cho ông và sai ông đem Tin Mừng cho người nghèo khó, băng bó tâm hồn đau thương, báo tin ân xá cho kẻ lưu đày, phóng thích cho tù nhân, công bố năm hồng ân của Thiên Chúa.

Hãy cầu nguyện luôn để có niềm vui như Thánh Phaolô khuyên trong bài đọc hai.

Niềm vui làm sứ giả dọn đường cho Ánh Sáng, cho Đấng Cứu Thế nơi Gioan Tiền Hô và nơi mọi người chúng ta: Chứng nhân cho ánh sáng, cho Đấng Cứu Thế cao trọng.

II. Diễn giải Phúc Âm:    

Tiên Tri Isaia: Ông sinh khoảng năm 770 trước Chúa Cứu Thế và làm tiên tri rất lâu, 64 năm dưới thời các vua Isael: Uzziah, Jotham, Ahaz và Hezekiah (Is.1.1), vua Giuda. Uzziah làm vua cai trị Israel 52 năm vào khoảng giữa thế kỷ VIII. Người ta đoán Isaia thi hành sứ mạng tiên tri một ít năm trước khi Uzziah chết, có lẽ năm 740 trước Chúa Giêsu, tức lúc Ông vào khoảng 30 tuổi. Tiên Tri Isaia lấy người vợ được gọi là ‘nữ tiên tri’. Không biết vì bà nầy thật là tiên tri hay vì chồng bà là tiên tri và bà được ‘ăn có’? Tiên tri Isaia có 2 con trai, một được đặt tên là Shearjashub có nghĩa là “hồi hương” và một tên là Maher Shalal Hash Baz, có nghĩa “cướp phá”. Tên gọi người con thứ I nói lên sứ vụ tiên tri của Isaia như báo tin ân xá cho kẻ lưu đày, phóng thích cho tù nhân, công bố năm hồng ân… Tên gọi người con thứ II nói lên thời gian mà Israel phản bội Chúa, cấu kết với ngoại giáo và nhận chịu hậu quả trừng phạt.

Qua việc đặt tên cho 2 người con nầy, nhiều người có thể thắc mắc tại sao thời đó mà chỉ có 2 con? Hay tại sao chỉ có con trai mà không có con gái. Nêu tên 2 con trai không nói rằng: Isaia chỉ có hai con trai hay không có con gái mà chỉ có ý nói về vai trò của tiên tri liên quan đến tên 2 người con trai nầy.

Nội dung sách Tiên Tri Isaia: Sách dài 66 chương và được chia ra hai phần lớn như sau:

Chương 1-35: Dân Do Thái gây tội, đất Do Thái như một vườn hoang, cây cối không có trái. Nên sẽ bị phạt.

Chương 40-66: Những chương đầy an ủi và vui mừng: Chấm dứt thời lưu đày và dân sẽ được cứu quay về Giêrusalem và kiến thiết đền thờ Giêrusalem.

Đặc biệt có những chương 42, 49, 50, 52 và 53 nói về người nô bộc khiêm hạ, đầy tớ đau khổ của Thiên Chúa. Tất cả đều hướng vể Đấng Messiah sẽ đến trong tương lai để cứu dân khỏi tội và mang ơn cứu độ cho nhân loại.

Ảnh hưởng lớn của sách Tiên Tri Isaia: Ngay từ thời sơ khai, Giáo Hội đã dùng sách Tiên Tri Isaia rất nhiều nhất là lời hứa về Đấng Emmanuel cũng như hình ảnh đầy tớ đau khổ mà người ta thấy thể hiện trọn vẹn nơi Chúa Kitô. Nhiều bài đọc trong mùa Vọng và Tuần Thánh trích từ sách Tiên Tri Isaia.

Một trong sứ mạng của tiên tri là: Công bố năm hồng ân của Thiên Chúa (Anna Dei gratia – Year of the Lord’s favor). Năm hồng ân của Thiên Chúa dựa trên sách Lêvi 25.10-13 được công bố cứ từng 25 năm. Năm hồng ân công bố rằng: Thiên Chúa là Đấng Tạo Hóa. Đất đai và mọi thứ hiện hữu trên vũ trụ là do Ngài sáng tạo. Thiên Chúa phân phát những sản nghiệp nầy cho nhân loại là những người quản lý gia sản của Ngài. Không ai là chủ cả, mà là tá điền thôi. Nên năm hồng ân cho phép hủy bỏ mọi thứ cầm cố, vay mượn. Năm hồng ân làm cho mọi người thoát nợ nần và được tự do.

Hiện tại Giáo Hội Công giáo vẫn giữ năm hồng ân, tuy nhiên hướng chiều về điều linh thánh như Năm Thánh 2000 được tuyên bố ban hồng ân Chúa cho nhân loại. Ngoài ra Đức Giáo Hoàng cũng có thể tuyên bố năm nào đó là năm thánh, thí dụ từ 19.6.2009 đến 11.6.2010 là Holy Year for Priest, Năm Thánh Linh Mục. Giáo Hội Việt Nam lấy năm, 2010 làm Năm Thánh tổ chức Đại Công Nghị cho toàn Giáo Hội. Tất cả chỉ còn là dịp để canh tân, cầu nguyện và hâm nóng đời sống thiêng liêng, chứ không còn là chuyện tha nợ nần vật chất gì nữa.

“Thế ông là ai? Ông nói gì về chính ông?” Ông nói: Tôi là tiếng người hô trong hoang địa: Hãy sửa đường cho thẳng để Đức Chúa đi, như ngôn sứ Isaia đã nói”.

Phúc Âm Matcô viết cho người Kitô hữu ở Rôma thời Giáo Hội Sơ khai. Matcô không là tông đồ, Ông có họ hàng với Barnabê, Ông theo Phaolô đi truyền giáo và nhất là rất gần với tông đồ Phêrô. Phêrô giảng chứ không có viết. Giáo đoàn Rôma biết Phêrô nhiều và ngưỡng mộ Phêrô hơn tất cả. Nên Matcô đóng vai trò ghi lại những gì Phêrô giảng tức giáo lý Phêrô dạy và làm thành Phúc Âm Matcô sau nầy. Do đó, Phúc Âm Matcô ngắn gọn và đơn giản như con người bộc trực và ít suy luận của Phêrô.

Vì viết cho những tín hữu đầu tiên ở Roma với mục đích chứng minh Chúa Giêsu thành Nagiarét là Con Thiên Chúa thật như đã được tiên báo trong các sách tiên tri. Nên Matcô hay dùng thuật ngữ “ngay tức khắc” để diễn tả Lời Chúa phán có hiệu quả ngay khi chữa bệnh, hay khi trừ tà. Do đó, chúng ta luôn đọc thấy “ngay tức khắc” cơn sốt biến khỏi bà nhạc của Phêrô, ngay tức khắc quỉ ra khỏi người nầy, hay ngay tức khắc họ bỏ chài lưới theo Chúa.

Ông Gioan Tẩy Giả không phải đột nhiên xuất hiện. Nhưng Tiên Tri Isaia đã tiên báo về “sứ giả của Đấng Cứu Thế” đến để dọn đường Chúa gần 800 năm trước. Nên khi người ta hỏi ông là ai, Gioan đã mạnh dạn trả lời: Tôi không là Đấng CứuThế, nhưng chỉ là tiếng kêu trong hoang địa: Hãy dọn đường Chúa đến như Isaia loan báo hàng 800 năm trước. Như vậy, quí ông thấy tôi đang làm chuyện của Thiên Chúa xếp đặt. Người đang đến là Con Thiên Chúa thật. Con Thiên Chúa cao trọng đến nỗi tôi không đáng cúi xuống cởi quai dép Ngài… Tôi phải làm cho người lớn lên còn tôi phải nhỏ lại… đó là ơn gọi của tôi đã được tiên báo trong Is.40.3.

“Nhưng có một vị đang ở giữa các ông mà các ông không biết. Người sẽ đến sau tôi và tôi không đáng cởi quai dép cho Người!”

Tôi xin dùng kiểu diễn tả tượng hình của người Việt Nam mình để giải thích câu nói về bản tính Thiên Chúa cao cả nơi Đức Kitô của Gioan Tiền Hô.

Để diễn tả cảnh chen chút đông người chật chội, người Việt Nam hay nói: Đông nghẹt người, hay đông như nêm hay đông như bánh canh.

Để diễn tả tỉnh Bặc Liêu vừa có nhiều cá chốt mà cũng có nhiều người Tàu Triều Châu thì người ta bảo: Dưới sông cá chốt trên bờ Triều Châu.

Để diễn tả về sang hèn giữa khách mời và gia chủ thì người ta nói: Cám ơn đã dời gót ngọc đến tệ xá.

Để diễn tả về vẻ đẹp của một phụ nữ thì người ta bảo: Sắc đẹp làm chim sa cá lặn hay hoa nhường nguyệt thẹn hay nghiêng thành đổ nước.

Mới đây, một người bạn linh mục đã diễn tả xứ đạo khỉ ho cò gáy của Cha ấy bằng một diễn tả thật gợi hình như thấy được. Cha ấy nói: Chỗ tôi muốn mua cục kẹo cũng không có hay chỗ tôi, lúc 9 giờ tối chạy xe tìm người đụng cũng không thấy. Còn chỗ nào vắng hơn!

“Người đến sau tôi và tôi không đáng cởi quai dép người” Đây là cách diễn tả của Gioan Tẩy Giả để chứng mình Thiên tính nơi Chúa Giêsu. Gioan Tẩy Giả được xếp vào hạng tiên tri và người ta những tưởng ông là Đấng Messiah, vậy mà so sánh với Chúa Giêsu, ông không đáng cởi dây dép cho Người. Đấng Cứu Thế đang ở giữa chúng ta là Thiên Chúa, là Con Thiên Chúa, giữa Chúa và con người, dù là tiên tri như Gioan cũng không thể so sánh. Hoàn toàn khác biệt như chủ nô. Gioan so với Chúa không bằng tên nô lệ với ông chủ mình, nô lệ còn có thể cởi dép cho chủ, đàng nầy Gioan “không đáng cúi xuống cởi dép Ngài”.

Cách diễn tả để tuyên xưng Thiên tính cao trọng nơi con người Chúa Giêsu, thành Nagiarét, Ngài là Con Thiên Chúa, sinh làm người và ở giữa phàm nhân.

III. Thực hành Phúc Âm:

Cao ngạo đáng ghét, ai cũng biết! Nhưng chúng ta hay tự cao.

Cựu Tổng thống Mỹ George Bush đến thăm Canada và bị dân chúng Calgary AB., chửi bới rồi xua đuổi phải tức tốc lên xe về khách sạn và rời Canada trước dự định. Coi tin tức, tôi thắc mắc why? Người coi TV chung với tôi giải thích: He is so arrogant! He is so haughty! Ông ta cao ngạo quá!

Nhưng thú thật cả người giải thích cho tôi “vì ông ta cao ngạo quá!” cũng không thiếu những kiểu cách cao ngạo trong cuộc sống. Cả tôi, người được nghe giải thích cũng không được khiêm tốn. Nên xem chừng cao ngạo thật đáng ghét nhưng trong cuộc sống, còn quá nhiều đồi núi phải san bằng.

Tính cao ngạo có rất nhiều ở những bậc tu trì, những người dạy người khác sống khiêm nhường. Khó có ai tránh khỏi bị các linh mục chỉ trích là thiếu hiểu biết hay ăn học chưa tới. Ít có một linh mục cao niên hay chức cao quyền trọng mà đến ân cần thăm hỏi một anh em khác ít tuổi hay kém thế giá hơn mình. Ít có linh mục nào khen anh em linh mục khác giảng hay. Thường bảo “nghe cũng tàm tạm, nhưng… thế nầy, thế nọ…” Các linh mục ở ngoại quốc thường ít nhận ra khả năng nói tiếng Anh hay tiếng Pháp rất giới hạn của mình.

Gia đình ông Chủ tịch Hội đồng Giáo xứ đã trở nên lạnh nhạt với một Cha khách vì cha nầy không biết nói nịnh theo kiểu “Thưa ông Chánh! hay xin trình với ông Chánh thế nầy thế nọ…” Ông Chủ tịch khen lấy khen để Cha Xứ để Cha cho phép xuất hiện trước công chúng và tuyên bố điều nọ, điều kia… Cũng có những ông chủ tịch đã tuyên bố bãi chức người nầy, ngăn cấm nhiệm vụ của người khác… Dường như tội kiêu ngạo luôn đứng đầu trong 7 mối tội đầu cũng như chiếm quá nhiều chỗ trong đời sống của chúng ta. Chúng ta đã thành đáng ghét vì thái độ tự cao, cho mình tài giỏi, vì mặt mày vênh váo tỏ ra quan trọng hơn người, vì những lời phê bình ác ý trên những thành công của người khác. Nhiều khi chúng ta sống rất mâu thuẫn ở chỗ: Ai cũng muốn được người khác thương yêu và kính trọng, nhưng lại cao ngạo và tự phụ là cái làm cho người ta ghét.